Phân loại theo nguồn gốc

Tổ yến phân loại theo nguồn gốc sẽ dựa vào nơi mà nó được khai thác, gồm:

Tổ yến hoang, yến đảo

Đây là dạng tổ yến được khai thác từ biển đảo, có hai loại thường sống trong hang động là: Yến hàng (yến Fuciphaga) và yến tổ đen (yến Maxima). Nhưng hiện nay trên thị trường chỉ biến đến loại yến hàng dưới có tên là Wild/Cave Nest (yến hoang/ trong hang động). Tổ yến hoang là mẫu yến có giá cao nhất trên thị trường nhờ vào sự nguy hiểm trong việc khai thác và những đặc tính riêng của nó.

Tổ yến nhà

Đây là dạng yến sào được khai thác từ các nhà nuôi yến do con người xây dựng nên, chủ yếu là từ loài yến Esculanta. Tên gọi của chúng khiến nhiều người nhầm lẫn là có thể cho chúng ăn như hình thức nuôi công nghiệp, tuy nhiên người nuôi chỉ dùng kỹ thuật để xây dựng và tạo điều kiện thuận lợi để dẫn dụ chim yến vào nhà xây tổ.

Loại yến sào này thường có màu trắng ngà, chất lượng sẽ phụ thuộc vào khu vực và lượng thức ăn. Yến sào nha chất lượng sẽ có kích thước to và dày, tuy chim yến có thể sinh sản quanh năm, thế nhưng người ta chỉ thu hoạch từ 1 – 4 lần/năm.

Phân loại theo độ sạch

Sau khi khai thác xong, yến sào cũng có thể được phân loại theo độ sạch như:

Yên thô

Đây là loại yến có chứa khá nhiều lông chim, phân chim, tạp chất… đồng thời chúng cũng chưa được mang đi sơ chế nên có thể nói nó còn giữ được nhiều hàm lượng chất dinh dưỡng nhất, đặc biệt là hương vị vẫn như lúc nguyên bản.

Yến sơ chế

Đây là loại yến đã được sơ chế để làm sạch hoàn toàn phân chim, lông chim và các tạp chất còn sót lại sau khi thu hoạch. Yến sơ chế cũng là yến được dùng phổ biến nhất, mặc dù hàm lượng dinh dưỡng của nó không bằng được như yến thô nhưng vẫn giữ lại được dưỡng chất thiết yếu và vô cùng tiện lợi cho người sử dụng.

Yến tinh chế

Đây là loại yến đã được trải qua nhiều công đoạn khác nhau, loại bỏ hết tạp chất và chỉ giữ lại hàm lượng dinh dưỡng tốt. Vì đã trải qua khá nhiều công đoạn vậy nên giá thành của yến tinh chế khá đắt đỏ, đồng thời cũng không phổ biến như các loại yến kể trên.

Phân loại theo màu sắc yến sào

Cách dễ dàng nhất để phân loại yến sào chính là dựa vào màu sắc của chúng, trong đó gồm 3 loại là:

Huyết yến

Huyết yến là một trong những loại đắt đỏ nhất trong tất cả các loại tổ yến. Hiện nay trên thị trường, huyết yến thường có giá khoảng 25 triệu đồng cho 100g yến thô hoặc đã được tinh chế.

Theo kinh nghiệm của nhà nuôi và khai thác đã từng nuôi và săn tìm yến thì yến huyết được tạo ra do có máu của chim yến lẫn vào nước bọt trong quá trình xây dựng tổ, tuy nhiên điều này cũng chỉ dựa trên quan niệm dân gian. Trên thực tế, màu đỏ xuất hiện trong yến là do phản ứng của một số chất có trong tổ yến khi tiếp xúc với môi trường bên ngoài mà ra.

Hồng yến

Nếu so sánh với huyết yến thì hồng yến lại nghiêng về màu hồng, cam nhạt hoặc cam đậm, tuy nhiên nó vẫn mang đến giá trị về dinh dưỡng và kinh tế ngang ngửa với huyết yến. Khi hồng yến có màu sắc càng đậm thì chúng lại càng mang về nhiều giá trị hơn.

Bạch yến

Bạch yến là loại yến khá phổ biến và thông dụng trên thị trường hiện nay. Chúng chiếm tới 90% số lượng yến trong tổng lượng yến trên thế giới. Loại yến này cũng cho sản lượng cao, khi một năm có thể thu hoạch từ 3 – 4 lần.

Tại Việt Nam, nghề khai thác yến sào đã có lịch sử hàng trăm năm tuổi. Chính vì thế mà việc buôn bản mẫu sản vật quý hiếm này mang lại nguồn lợi về kinh tế không hề nhỏ, các thương lái lành nghề thường phân biệt các mẫu tổ yến theo các cấp độ như sau:

• Huyết: Là loại yến sào có màu đỏ, có chất lượng và giá trị kinh tế cao nhất.
• Hồng: Là loại yến sào có màu hồng, cam nhạt hoặc cam đậm.
• Quan: Là loại yến sào lớn, có khối lượng từ 10g trở lên.
• Thiên: Là loại yến sào có màu trắng, khối lượng từ 8 – 10g, được khai thác trên cao.
• Bài: Là loại yến sào nhỏ, khối lượng chỉ khoảng 7g.
• Địa: Là loại yến sào nằm ở dưới cùng của vách núi, có màu đen và bẩn.
• Vụn: Là loại yến sào không còn giữ nguyên hình dáng ban đầu mà đã bị vỡ do quá trình khai thác, vận chuyển…